inkxaso yexhoba

UMphathiswa weSebe loPhuhliso loLuntu umema bonke abachaphazelekayo, kubandakanywa icandelo labucala, imibutho yoluntu kunye noluntu, ukuba bangenise izimvo ezibhaliweyo malunga noMthetho osaYilwayo weeNkonzo zeNkxaso kumaXhoba.

Izimvo kufuneka zibandakanye iGatya ekuthethwa ngalo, iSindululo, kunye neNkuthazo (jonga isishwankathelo).

286 nxaxheba (ivaliwe 7 Okthobha).

ixhoba-inkxaso-DearSA

Yiba nelizwi lakho - yilolonge le polisi.

    Ngaba uyawuxhasa uMthetho oYilwayo weeNkonzo zeNkxaso kumaXhoba?

    [IPHULO LIVALIWE]

    KHUPHELA AMAPHEPHA

    KUSASAZO

    UMthetho osaYilwayo weVSS yinxalenye yenkqubo-sikhokelo yowiso-mthetho ebalulekileyo nguRhulumente kwiinzame zakhe zokulwa nolwaphulo-mthetho, ingakumbi ulwaphulo-mthetho olusekelwe kwisini nobundlobongela. Ngoko ke, ifuna ukubeka ixhoba embindini wenkqubo yobulungisa kulwaphulo-mthetho ukuze kuqinisekiswe ukuba amalungelo esebenzayo kumenzi wobubi ikwangamalungelo anelungelo kwixhoba.

    Okwangoku inkqubo yobulungisa kulwaphulo-mthetho igxile ngakumbi kumalungelo omntu obanjiweyo okanye otyholwayo ngokuhambelana necandelo lama-35 loMgaqo-siseko weRiphablikhi yoMzantsi Afrika, ngelixa ugxininiso olulinganiselweyo lubekwe kumalungelo amaxhoba. Ikwafuna ukuqalisa ukuzisa ingqalelo yeenkundla intsingiselo yecandelo le-9 loMgaqo-siseko weRiphabliki yoMzantsi Afrika, 1996 elithi “wonke umntu uyalingana phambi komthetho kwaye unelungelo lokhuseleko olulinganayo kunye nokufumana inzuzo umthetho.” Amaxhoba obundlobongela obusekelwe kwisini, ke ngoko, afuna olu khuseleko kunye nenzuzo yomthetho ngendlela efanayo edluliselwa kubenzi bobubi.

    UMthetho osaYilwayo uqala ukuqonda ukuba amaxhoba anamava ukuxhatshazwa okwesibini kwaye ke ngoko kudala isalelo esichasene nolo hlobo. Ibonelela ngokuba ukuxhatshazwa okwesibini akukho mthethweni kwaye kufuneka kuthintelwe ngawo onke amaxesha ngokubonelela ngenkonzo yethu.

    UMthetho osaYilwayo weVSS uchaza iinkonzo ezohlukeneyo eziza kubonelelwa kumaxhoba ukuza kuhamba iinkonzo ezijoliswe kumtyholwa. Ichaza iinkonzo zabachaphazelekayo abohlukeneyo ngokwegunya labo kunye nobuchule babo. Oku kuquka iinkonzo zenkxaso yengqondo yeDSD ezinxibelelene nobonelelo ngeenkonzo zesheltha.

    UMthetho osaYilwayo weVSS uxhasa ngokukodwa le ukumelwa ngokusemthethweni yexhoba. Imemelela ukuba uRhulumente unyamezele iindleko zomthetho zexhoba kwiimeko apho amaxhoba anqwenela ukumangalela ummangalelwa ngomonakalo. Ikwakhuthaza ababoneleli ngeenkonzo kumaxhoba ukuba abe zivunywe ukuqinisekisa ukuba iinkonzo zabo ziyayithobela imimiselo nemigangatho njengoko imiselwe liSebe loPhuhliso loLuntu kuwo onke amaziko. Oku kuya kubandakanya ukuqinisekisa ukuba abasebenzi bamaziko bayahlolwa kwiirejista ezikhoyo umzekelo iRejista yoKhuseleko lwaBantwana (CPR) kunye neRejista yeSizwe yoLwaphulo-mthetho lwezeSondo (NRSO) ukukhusela amaxhoba.

    UKUKWENZELA UKUBA UYIBE UMGAQO-NKQUBO KARHULUMENTE

    UMzantsi Afrika obekekileyo liqonga elamkelwa ngokusemthethweni nelikhuselweyo ngokomgaqo-siseko elivumela uluntu ukuba ludibanise yonke imigaqo-nkqubo, izilungiso kunye nezindululo zikarhulumente. Siqhube amaphulo amaninzi ayimpumelelo kwaye siye saqokelela intatho-nxaxheba enkulu yabantu abangaphezulu kwama-750,000 kwilizwe liphela nangaphaya.

    Asibaleki zikhalazo. Siqhuba iinkqubo ezivunyiweyo ngokusemthethweni zokuthatha inxaxheba koluntu ezivumela abemi ukuba benze umgaqo-nkqubo kuwo onke amanqanaba olawulo. Nangona amaxwebhu ezikhalazo, nokuba anamawakawaka otyikityo, athathwa njengengeniswayo elinye ngurhulumente, inkqubo yethu iqinisekisa ukuba izimvo ezenziwe nge-deadsouthafrica.co.za ziyamkelwa kwaye zibalwe njengengeniso yomntu ngamnye ngurhulumente.

    Ngapha koko, sigcina ingxelo echanekileyo yayo yonke intatho-nxaxheba kwaye sivelise ingxelo efumaneka esidlangalaleni ekupheleni kweprojekthi nganye. Le ngxelo yenza isiseko setyala elivakalayo xa kukho imfuneko yokuphikisa isigqibo.

    Ukuthatha inxaxheba akubizi KWANTO, kwaye kulula kwaye kuyakhawuleza ukwenza ngeqonga kangangokuba awunasizathu sokungancedi ukubumba umgaqo-nkqubo PHAMBI kokuba ube ngumthetho. Umthetho ophunyeziweyo ocela umngeni ngokwasemthethweni uneendleko kwaye awufane ube nempumelelo. Uthintelo lungcono kunonyango.

    Ukuthatha inxaxheba kwiinkqubo zokwenziwa kwezigqibo kuthetha ukuba kunokwenzeka kubemi, imibutho yoluntu kunye namanye amaqela anomdla ukuba abe nefuthe kuphuhliso lwemigaqo-nkqubo nemithetho ebachaphazelayo. Senze kwalula kuwe njengommi waseMzantsi Afrika onenkathalo, ukuphembelela izigqibo zikarhulumente phambi kokuba zenziwe.