INXAXHEBA YOLUNTU KWIENKQUBO ZOKUTHATHA IZIGQIBO




Ukuthatha inxaxheba kwiinkqubo zokwenziwa kwezigqibo kuthetha ukuba kungenzeka kubemi, imibutho yoluntu kunye namanye amaqela anomdla ukuba abe nefuthe kuphuhliso lwemigaqo-nkqubo nemithetho ebachaphazelayo.

Ngokukodwa, ukuthatha inxaxheba kunokunceda eku:

    • Ukudala imigaqo-nkqubo/imithetho enobulungisa ebonisa iimfuno zokwenyani eziphuhliswe ngamava nobuchule ongezelelweyo;
    • Ukuququzelela ingxoxo yamacandelo ahlukeneyo kunye nokufikelela kwimvumelwano;
    • Ukwamkela izisombululo ezijonge phambili nangaphandle;
    • Ukuqinisekisa ukuba semthethweni komgaqo ocetywayo kunye nokuthotyelwa;
    • Ukunciphisa iindleko, njengoko amaqela enokuthi anikele ngemithombo yawo;
    • Ukwandisa intsebenziswano, ubunini noxanduva ekuphunyezweni;
    • Ukomeleza idemokhrasi - ukuthintela ungquzulwano phakathi kwamaqela ahlukeneyo naphakathi koluntu kunye norhulumente kunye nokwandisa ukuzithemba kumaziko oluntu.

Iinqobo zokuziphatha kunye neMithetho-siseko yokuThatha inxaxheba

Ekulawulweni kwenkqubo yokubonisana amaziko kunye nemibutho eYurophu baqaqambise imigaqo emininzi ekhokela inkqubo. Ezinye zazo ziquka:

    1. Ukuthatha inxaxheba koluntu kusekelwe kwinkolelo yokuba abo bachatshazelwa sisigqibo banelungelo lokubandakanyeka kwinkqubo yokwenziwa kwezigqibo.
    2. Uthatho-nxaxheba loluntu lubandakanya isithembiso sokuba igalelo loluntu liya kuba nefuthe kwisigqibo.
    3. Uthatho-nxaxheba loluntu lukhuthaza izigqibo ezizinzileyo ngokuqaphela kunye nokunxibelelana ngeemfuno kunye nomdla wabo bonke abathathi-nxaxheba, kubandakanywa nabenzi bezigqibo.
    4. Uthatho-nxaxheba loluntu lufuna kwaye luququzelele ukubandakanyeka kwabo banokuchaphazeleka okanye abanomdla kwisigqibo.
    5. Intatho-nxaxheba yoluntu ifuna igalelo kubathathi-nxaxheba ekuyileni indlela abathatha inxaxheba ngayo.
    6. Uthatho-nxaxheba loluntu lunika abathathi-nxaxheba ngolwazi abaludingayo ukuze bathathe inxaxheba ngendlela enentsingiselo.
    7. Uthatho-nxaxheba loluntu lunxibelelana nabathathi-nxaxheba ukuba igalelo labo lisichaphazele njani isigqibo.

Amaxwebhu amazwe ngamazwe kunye nommiselo welizwe elithile uqaphela la manqanaba entatho-nxaxheba alandelayo:

(1) Ukufikelela kulwazi: Ukufikelela kulwazi lilungelo lokuqala, elisisiseko nelibalulekileyo elisisiseko sayo yonke inkqubo yokuthatha inxaxheba. Lo gama ithetha ukuba urhulumente wazisa uluntu malunga nezicwangciso zakhe kunye neendidi zamaxwebhu afuna ukuwamkela ekuqaleni kwenkqubo, ikwaqaqambisa ilungelo loluntu lokufikelela kulo lonke ulwazi (umz., imiqulu, izimvo kunye nokuqiqa. ) kuyo yonke le nkqubo. Ukufikelela kulwazi lilungelo elilawulwa kwimithetho ethile. Ngelixa kweli nqanaba kungekho sidingo sentsebenziswano emandla phakathi kukarhulumente noluntu, urhulumente akufuneki asebenzise amanyathelo anokuthintela uluntu ekufumaneni ulwazi olubalulekileyo kule nkqubo.

(2) Uthethwano: Ukubonisana luhlobo lokuthatha inxaxheba apho urhulumente amema uluntu ukuba lunike uluvo, izimvo, izimvo kunye nempendulo kuxwebhu oluthile. Ngelixa imiba ekuxoxwa ngayo noluntu ichazwa ngurhulumente, le nkqubo kufuneka ivumele uluntu ukuba luvakalise uluvo lweminye imiba equlethwe kuyilo. Uthethwano lungaququzelelwa neqela elibanzi labathathi-nxaxheba kuluntu. Yindlela esebenzayo yokuthatha inxaxheba - uluntu lubandakanyeka kuba urhulumente ucela oku. Nangona kunjalo, oku akuthethi ukuba uluntu alunakucela ukuboniswana. Ngokwenene, kufuneka isebenze kwaye ikhumbuze amaqumrhu karhulumente malunga nesidingo sokucelwa ukuba ahlomle ngemithetho eya kubachaphazela.

(3) Uthethathethwano olusebenzayo ngencoko nangentsebenziswano: Ukubandakanyeka okusebenzayo (intsebenziswano) ekwenziweni komthetho kuthetha intsebenziswano kunye noxanduva oluqhutywa ngokudibeneyo kuwo onke amanqanaba enkqubo yokwenziwa kwezigqibo (ukusetwa kwe-ajenda, ukuchongwa komcimbi, ukuyila, ukwenza isigqibo nokuphunyezwa). Lolona hlobo luphezulu lokuthatha inxaxheba; inokuchazwa njengemeko apho abameli boluntu babelana ngesihlalo etafileni kunye nabameli bakarhulumente. Inyathelo lokuqala linokuvela kumacala omabini. Ngelixa kufuneka kubekho isivumelwano malunga neenjongo ezifanayo zenkqubo, abo babandakanyekayo eluntwini kufuneka bakwazi ukugcina ukuzimela kwabo, kunye nokuthethelela kunye nokukhankasela izisombululo abafuna ukubonwa zamkelwe. Ingxoxo luhlobo olusebenzayo lokuthatha inxaxheba. Ngokwenene, unxibelelwano luyimfuneko kubudlelwane bentsebenziswano. Ifuna "unxibelelwano oluneendlela ezimbini olwakhelwe phezu kwemidla efanayo kunye neenjongo ezinokubakho ekwabelwana ngazo ukuqinisekisa ukutshintshiselana rhoqo kweembono." Ingxoxo yindlela esisiseko yentsebenziswano eyakhiwe malunga nomba othile womdla kwaye kufuneka ikhokelele kwiziphumo ekuvunyelwene ngazo.

Isakhelo sokuthatha inxaxheba koluntu

Ukuqinisekisa ukuba amagalelo abalulekileyo eeCSOs afakwe kwinkqubo yokwenziwa kwezigqibo zezopolitiko ngaphandle kocalucalulo, kufuneka imeko evumelayo. Iimeko zokusingqongileyo ezivumelayo ziquka:

    • umthetho,
    • ukubambelela kwimigaqo esisiseko yedemokhrasi,
    • intando yezopolitiko,
    • umthetho ovumayo,
    • iinkqubo ezicacileyo,
    • inkxaso yexesha elide kunye nezibonelelo zoluntu oluzinzileyo kunye
    • iindawo ekwabelwana ngazo iingxoxo kunye nentsebenziswano.

Le miqathango ivumela unxulumano olwakhayo phakathi kwee-NGO kunye namagunya oluntu olwakhelwe phezu kokuthembana kunye nokuqondana kwedemokhrasi yothatho-nxaxheba.

IPalamente yoMzantsi Afrika – iModeli yoThatho-nxaxheba loLuntu yowama-2020

Umthwalo Loading ...
I-EAD logo Ukuthatha ixesha elide?
Layisha kwakhona Layisha kwakhona uxwebhu
| vula Vula kuthebhu entsha

Khuphela [1.29 MB]

IPalamente yoMzantsi Afrika – iModeli yoThatho-nxaxheba loLuntu yowama-2021

Umthwalo Loading ...
I-EAD logo Ukuthatha ixesha elide?
Layisha kwakhona Layisha kwakhona uxwebhu
| vula Vula kuthebhu entsha

Khuphela [435.46 KB]